Namens Berkeley & Lawrence zal ons kantoor op de CreditExpo te Nieuwegein op 14 november 2012 een lezing houden over bestuurdersaansprakelijkheid in incassozaken. Het komt steeds vaker voor, dat een rechtspersoon niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen en failliet gaat. In deze lezing gaan wij in op de mogelijkheden om onbetaald gebleven facturen bij de bestuurders van die rechtspersoon te incasseren.
In deze economisch mindere tijden accepteren ondernemers echter steeds minder vaak, dat een vordering niet incasseerbaar is. Er wordt dan ook steeds vaker geïnformeerd naar de mogelijkheden van bestuurdersaansprakelijkheid in incassozaken.
Veel ondernemers verkeren in de veronderstelling, dat bestuurdersaansprakelijkheid alleen mogelijk is in geval van faillissement en dat alleen de curator of de belastingdienst die vordering kan instellen. Die veronderstelling is niet juist. Ook zonder het faillissement van de rechtspersoon zijn er mogelijkheden voor een individuele schuldeiser om de bestuurder persoonlijk aansprakelijk te stellen.
In de lezing zullen de mogelijkheden de revue passeren, maar in dit artikel zal alvast de sluier worden opgelicht van een aantal minder bekende en minder voorkomende vormen van bestuurdersaansprakelijkheid.
Oprichtersaansprakelijkheid
De levensloop van een rechtspersoon begint bij de oprichting. In die fase zijn degene die handelen namens de op te richten vennootschap hoofdelijk aansprakelijk tot aan het moment, dat de rechtspersoon de handeling bekrachtigt.
Het gaat dus om het aangaan van verbintenissen ofwel het sluiten van contracten namens de rechtspersoon voorafgaand aan de oprichting. Vaak worden huurovereenkomsten voor de oprichting aangegaan. De nieuwe rechtspersoon moet voor haar activiteiten vanaf het begin vaak al over huisvesting beschikken. Het kunnen echter allerlei overeenkomsten zijn.
De oprichtersaansprakelijkheid gaat niet alleen over bestuurders. Het gaat om “degene, die namens op te richten vennootschap handelt”. Dat kan iedereen zijn. Vaak is het wel iemand, die bij de oprichting betrokken is en die later ook bestuurder wordt, maar het kan ook een toekomstig medewerker zijn, die namens de op te richten rechtspersoon de handtekening onder een overeenkomst zet of een eenvoudige bestelling doet. Degene, die overeenkomst aangaat, is in feite zelf de contractspartij. De rechtspersoon, waarvoor hij de overeenkomst wil sluiten, bestaat immers nog niet. Op het moment, dat de rechtspersoon de overeenkomst bekrachtigt, verandert dat. Dan is de rechtspersoon de contractspartij. Degene, die handelde namens de rechtspersoon is dan niet meer verantwoordelijk voor de gevolgen van de overeenkomst.
Als de rechtspersoon de overeenkomst echter ondanks de bekrachtiging niet nakomt, dan kan degene, die gehandeld heeft hoofdelijk aansprakelijk zijn, indien hij of zij bij het aangaan van de overeenkomst wist of redelijkerwijs kon weten dat de rechtspersoon haar verplichtingen niet zou kunnen nakomen. Dat is lastig te bewijzen, maar daarom is er bij de BV en NV een wettelijk vermoeden in het leven geroepen. Indien de BV of NV binnen 1 jaar na oprichting failliet gaat dan wordt aangenomen, dat degene, die handelde ist of redelijkerwijs kon weten dat de BV of NV de verplichtingen niet kon nakomen. Tegenbewijs is mogelijk, maar vaak erg moeilijk.
Registratieaansprakelijkheid
Bestuurders zijn verplicht om de gegevens van de rechtspersoon op te geven aan het Handelsregister. Zij moeten een kopie van de oprichtingsakte bij het Handelsregister deponeren. Zolang die handelingen niet zijn verricht, zijn de bestuurders aansprakelijk voor elke handeling, die tijdens hun bestuur is verricht en waardoor de rechtsperson wordt gebonden. Bij stichtingen of verenigingen is de bestuurders overigens niet voor elke handeling aansprakelijk, maar uitsluitend voor eigen handelingen van de bestuurder.
Ook deze registratieaansprakelijkheid kan vergaande gevolgen hebben. Stel, dat voor de rechtspersoon een lening wordt afgesloten met een bank voor de inschrijving bij het Handelsregister. Dan zijn de bestuurders daarvoor persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.
Overigens eindigt de aansprakelijkheid op het moment, dat de gegevens aan het Handelsregister zijn opgegeven. De notaris zorgt veelal voor de toezending van de stukken aan het Handelsregister. Daarom komt het in de praktijk weinig voor, dat bestuurders te maken krijgen met deze vorm van bestuurdersaansprakelijkheid.
Luister en huiver
Zijn de voormelde vormen van bestuurdersaansprakelijkheid voor u een verrassing. Kom dan naar onze lezing van 11:45 – 12:30 uur in zaal 23 tijdens de Credit Expo te Nieuwegein. Vooral bij de externe aansprakelijkheid, waarbij als grondslag van de aansprakelijkstelling van een bestuurder de onrechtmatige daad wordt gehanteerd, zult u sprekende voorbeelden tegenkomen, die uw mogelijkheden voor incassering van uw vordering zullen verruimen. Bent u verhinderd, echter bent u wel benieuwd naar de mogelijkheden? Neem dan contact op met ons kantoor.